Nguyên nhân dẫn tới việc quốc hữu hóa?

Hỏi: Nguyên nhân dẫn tới việc quốc hữu hóa?

Đáp: Thực tiễn cho thấy có nhiều nguyên nhân dẫn tới việc quốc hữu hóa nổi bật là những nguyên nhân sau:
– Hoàn cảnh lịch sử: Ở Áo sau Chiến tranh thế giới thứ hai tất cả các tài sản của người Đức bất kể tư hay công từ các kỹ nghệ nhiên liệu thô trở thành tài sản công của nước Áo.
– Khi một số công ty, tập đoàn lớn ở các nước phát triển đang lâm vào tình trạng phá sản. Nếu các công ty đó phá sản, nó sẽ có ảnh hưởng vô cùng lớn tới nền kinh tế quốc gia (đặc biệt là các ngân hàng), bởi vậy, Nhà nước có thể tiến hành quốc hữu hóa để cứu vớt các công ty đó, tránh những hậu quả khôn lường về sau.
– Quốc hữu hóa góp phần để Nhà nước ngăn ngừa tình trạng độc quyền tư nhân.
– Đối với các nước đang phát triển, có nguồn tài nguyên dồi dào, việc chính phủ quốc hữu hóa một số ngành công nghiệp quan trọng có ý nghĩa to lớn với nền kinh tế quốc dân là rất cần thiết để tránh việc các nước giàu có đầu tư vào để khai thác tài nguyên dẫn đến nền kinh tế bị phụ thuộc.
– Quốc hữu hóa những ngành kinh tế quan trọng như ngân hàng, hầm mỏ, kỹ nghệ sắt, thép, hệ thống giao thông xe lửa. Đằng sau những quyết định này là ý tưởng, nhà nước phải sở hữu những công ty này để có thể điều hành nền kinh tế một cách hiệu quả. Hoặc cố ý đập tan những thế lực chính trị của các cá nhân có được nhờ thế lực kinh tế. Quốc hữu hóa cũng có thể xảy ra vì lo sợ là những ngành quan trọng bị rơi vào tay những tập đoàn ngoại quốc.
– Ngoài ra, quốc hữu hóa đôi khi là trường hợp của sự trả đũa về chính trị khi bang giao giữa các quốc gia liên quan. Trong trường hợp này là quốc gia nhận vốn đầu tư với quốc gia của nhà đầu tư không được tốt đẹp.
Và dù với bất cứ lý do nào khi quốc hữu hóa thì chúng ta thường phải chấp nhận những thiệt hại, vì các hãng nhà nước thường làm việc không hiệu quả bằng các hãng tư nhân. Một điều quan trọng nữa là phải bồi thường cho các chủ cũ như thế nào cũng là một vấn đề quan trọng cần được quy định cụ thể.