Việc áp dụng thời hiệu đối với các vụ án đang tạm đình chỉ để làm căn cứ đình chỉ được thực hiện như thế nào?
Hỏi: Việc áp dụng thời hiệu đối với các vụ án đang tạm đình chỉ để làm căn cứ đình chỉ được thực hiện như thế nào? Khi hết thời hiệu có phải phục hồi mới ra Quyết định đình chỉ hay ra Quyết định đình chỉ luôn?
Đáp:
1. Theo quy định tại khoản 1 Điều 230 BLTTHS, việc đình chỉ điều tra được thực hiện trong các trường hợp sau đây:
– Có một trong các căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 155 và Điều 157 của Bộ luật này hoặc có căn cứ quy định tại Điều 16 hoặc Điều 29 hoặc khoản 2 Điều 91 của Bộ luật hình sự;
– Khi đã hết thời hạn điều tra vụ án hình sự mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.
Trong khi đó, theo quy định tại khoản 1 Điều 229 BLTTHS, việc tạm đình chỉ điều tra được Cơ quan điều tra quyết định khi thuộc một trong các trường hợp:
– Khi chưa xác định được bị can hoặc không biết rõ bị can đang ở đâu nhưng đã hết thời hạn điều tra vụ án. Trường hợp không biết rõ bị can đang ở đâu, Cơ quan điều tra phải ra quyết định truy nã trước khi tạm đình chỉ điều tra;
– Khi có kết luận giám định tư pháp xác định bị can bị bệnh tâm thần hoặc bệnh hiểm nghèo thì có thể tạm đình chỉ điều tra trước khi hết thời hạn điều tra;
– Khi trưng cầu giám định, yêu cầu định giá tài sản, yêu cầu nước ngoài tương trợ tư pháp chưa có kết quả nhưng đã hết thời hạn điều tra. Trong trường hợp này, việc giám định, định giá tài sản, tương trợ tư pháp vẫn tiếp tục được tiến hành cho đến khi có kết quả.
Đồng thời theo quy định tại khoản 2 Điều 27 BLHS năm 2015, thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự được tính như sau: 05 năm đối với tội phạm ít nghiêm trọng; 10 năm đối với tội phạm nghiêm trọng; 15 năm đối với tội phạm rất nghiêm trọng; 20 năm đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng
Khoản 3 Điều 27 BLHS năm 2015 quy định trong thời hạn quy định tại khoản 2 Điều 27, đối với trường hợp người phạm tội cố tình trốn tránh và đã có quyết định truy nã thì thời hiệu tính lại kể từ khi người đó ra đầu thú hoặc bị bắt giữ.
Như vậy, căn cứ vào các quy định nêu trên, có thể xác định việc áp dụng thời hiệu đối với vụ án bị tạm đình chỉ điều tra được thực hiện theo quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 27 BLHS năm 2015. Đối với trường hợp tạm đình chỉ điều tra nhưng đã hết thời hiệu truy cứu TNHS thì Cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ điều tra.
2. Việc phục hồi điều tra theo quy định tại khoản 1 Điều 235 BLTTHS chỉ được thực hiện khi có lý do để hủy bỏ quyết định đình chỉ điều tra hoặc quyết định tạm đình chỉ điều tra nếu chưa hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự. Như vậy, khi đã hết thời hiệu truy cứu TNHS, Cơ quan điều tra phải ra quyết định đình chỉ điều tra theo quy định tại khoản 1 Điều 230 và khoản 5 Điều 157 BLTTHS.