Nguồn của Luật La Mã?

Hỏi: Nguồn của Luật La Mã?

Đáp: Có 5 loại nguồn:
– Tập quán pháp: tập quán được công nhận là nguồn của luật La Mã, là những xử sự của xã hội La Mã được áp dụng rộng rãi, phổ biến phù hợp vói lợi ích của nhà nước (hoàng đế) nên được nhà nước thửa nhận và trở thành quy tắc xử sự bắt buộc chung cho tất cả mọi người.
– Các văn bản pháp luật: do cơ quan nhà nước ban hành, các văn bản này có thể gồm nhiều điều luật hoặc cũng có thể chỉ 1 điều luật để điều chỉnh những quan hệ trong xã hội tiêu biểu có các văn bản sau đây:
+Thế kỷ thứ V TCN có 50 văn bản về hợp đồng(chưa có hợp đồng bảo hiểm)
+Thế kỳ thứ IV TCN có các văn bản về giải phóng và hủy bỏ việc mua bán nô lệ, xóa nợ nếu chủ nợ đánh chết con nợ.
+Thế kỷ thứ III TCN có văn bản về bổi thường thiệt hại
+Thế kỷ I TCN có văn bản về hạn chế khước từ thừa kế theo di chúc.
+Sau CN có các hệ thống hóa pháp luật của các hoàng đế La Mã.
– “Hiến pháp”: đây là những quyết định tồi cao của hoàng đế, những quyết định này có thể hủy bỏ bất kỳ văn bản pháp luật nà, hoàng đế có các quyết định sau:
+ Chiếu chỉ: Cho tất cả thường dân
+ Sắc chỉ (chỉ thị): giải quyết từng việc cụ thể.
+ Sắc dụ (lệnh): áp dụng cho các quan.
+ Sắc lệnh: giải quyết những vụ việc cụ thể.
– Quyết định của quan tòa, quan chấp chính: trong quá trình giải quyết các tranh chấp phát sinh trong thực tế mà chưa có quy phạm pháp luật điều chỉnh thì quan tòa, quan chấp chính có quyền ra quyết định theo ý chí chủ quan của mình nhưng phải phù hợp với tập quán và lợi ích của hoàng đế, những quyết định này trở thành quy tắc xử sự mang tính bắt buộc chung cho tất cả mọi người.
– Hoạt động của luât gia La Mã: GAI, PAVEL, MODESTIN, ULPIAN, PAPINIAN, các luật gia La Mã có 2 loại hoạt động:
+ Hoạt động thực tiễn bao gồm hoạt động tư vấn pháp luật cho công dân, đại diện cho công dân tranh tụng hoặc các dịch vụ khác: viết di chúc, soạn thảo hợp đồng.
+ Hoạt động sáng tạo pháp luật bao gồm các công trình nghiên cứu , các bài viết giải thích pháp luật, xây dựng các dự án luật: tiêu biểu có các tác phẩm sau đây: tuyển tập giải thích pháp luật của các luật gia, sách giáo khoa của trường trung cấp luật La Mã, tuyển tập về hỏi đáp pháp luật của các luật gia.
– Hệ thống hóa các văn bản pháp luật của các hoàng đế La Mã (pháp điển hóa): Năm 523 Hoàng đế JUSTINIAN thành lập ra hội đồng tư vấn gồm các giáo sư luật nổi tiếng để tập hợp các văn bản pháp luật từ TK VII TCN, hội đồng tư vấn gồm 2 bộ phận, 1 bộ phận hệ thống hóa các văn bản pháp luật, 1 bộ phận hệ thống hóa các công trình của luật gia La Mã, công việc bắt đầu từ năm 528, kết thúc vào năm 534 SCN, Hoàng đế JUSTINIAN đua ra 3 quan điểm về hệ thống pháp luật:
+Rõ ràng về nội dung
+Chuẩn xác về khái niệm
+Dễ áp dụng
Năm 534 Hoàng đế JUSTINIAN ban hành đạo luật bảo tồn hệ thống gồm 12 tuyển tập, những hệ thống này bao gồm các quy phạm pháp luật La Mã hoàn chỉnh được áp dụng đến TK X, từ TK XI-XV mới bắt đầu có sửa đổi, bổ sung.